“ประกันชีวิต เป็นสัญญาที่ทำขึ้นระหว่างผู้เอาประกันภัยกับบริษัทประกันชีวิต ซึ่งผู้เอาประกันภัยสัญญาว่าจะจ่ายเบี้ยประกันภัยให้กับบริษัทประกันชีวิตตามจำนวนและระยะเวลาที่บริษัทประกันชีวิตกำหนด โดยบริษัทประกันชีวิตจะตอบแทนผู้เอาประกันภัยเป็นจำนวนเงินหรือที่เรียกว่าผลประโยชน์ ซึ่งอาจอยู่ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เงินค่ารักษาพยาบาล เงินคืน เงินปันผล เงินครบกำหนดสัญญา เป็นต้น ภายใต้ข้อกำหนดหรือเงื่อนไขความคุ้มครองที่ระบุอยู่ในสัญญาประกันภัยหรือกรมธรรม์ นอกจากนี้หากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันทำให้ผู้เอาประกันเสียชีวิต บริษัทประกันชีวิตก็จะจ่ายเงินผลประโยชน์กรณีเสียชีวิต ให้กับผู้รับประโยชน์ตามที่ระบุอยู่ในใบคำขอเอาประกันชีวิตหรือทายาทของผู้เอาประกันภัย (แล้วแต่กรณี)”

ประกันชีวิตเป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการบริหารความเสี่ยงที่ช่วยให้ผู้เอาประกันภัยสามารถรับมือกับเหตุการณ์ไม่คาดฝันที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต โดยบริษัทประกันชีวิตจะเป็นผู้รับความเสี่ยงแทนผู้เอาประกันด้วยการจ่ายเงินผลประโยชน์ตามจำนวนที่ระบุไว้ให้แก่ผู้เอาประกันภัย หรือผู้รับประโยชน์ (แล้วแต่กรณี) ตามข้อกำหนดหรือเงื่อนไขความคุ้มครองที่กำหนดไว้ในสัญญาประกันภัยหรือกรมธรรม์  พร้อมทั้งยังเป็นการช่วยแบ่งเบาภาระให้กับคนข้างหลัง (ผู้รับประโยชน์) ถ้าหากผู้ประกันภัยเสียชีวิต ซึ่งผู้รับผลประโยชน์สามารถนำเงินผลประโยชน์ที่ได้รับไปใช้ในหลายๆ กรณี อาทิเช่น เอาไปใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน ชำระหนี้ หรือวางแผนเพื่ออนาคต

ตามหลักเกณฑ์ของสำนักงานคณะกรรมการกำกับและส่งเสริมการประกอบธุรกิจประกันภัย (คปภ.) ได้แบ่งประเภทของประกันชีวิตเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ ประกันชีวิตแบบทั่วไป และประกันชีวิตแบบพิเศษ ได้แก่

1. ประกันชีวิตแบบทั่วไป จำแนกออกเป็น 4 แบบ ดังนี้

1.1 ประกันชีวิตแบบชั่วระยะเวลา (Term Insurance)

เป็นแบบประกันที่ให้ความคุ้มครองชีวิตเป็นหลักในชั่วระยะเวลาจำกัด ผู้เอาประกันภัยสามารถเลือกระยะเวลาคุ้มครองและระยะเวลาการชำระเบี้ยได้ เช่น 5 ปี, 10 ปี หรือ 20 ปี โดยบริษัทประกันชีวิตจะจ่ายเงินจำนวนหนึ่งให้กับผู้รับประโยชน์ตามที่ระบุไว้ในกรมธรรม์ เมื่อผู้เอาประกันเสียชีวิตภายในระยะเวลาคุ้มครอง แต่หากครบกำหนดระยะเวลาคุ้มครองแล้วผู้เอาประกันยังมีชีวิตอยู่ ผู้เอาประกันภัยก็จะไม่ได้รับเงินคืนแต่อย่างใด

1.2. ประกันชีวิตแบบตลอดชีพ (Whole Life Insurance)

เป็นประกันชีวิตที่ให้ความคุ้มครองชีวิตในระยะยาว โดยผู้เอาประกันจะจ่ายเบี้ยเพียงช่วงระยะเวลาหนึ่ง เช่น จ่ายเบี้ยเพียง 20 ปีแรก แต่คุ้มครองชีวิตถึงอายุ 99 ปี หากผู้เอาประกันภัยเสียชีวิตในช่วงระยะเวลาที่คุ้มครอง ผู้รับประโยชน์ก็จะได้รับเงินผลประโยชน์ตามจำนวนที่ระบุไว้ในกรมธรรม์ แต่ถ้าผู้เอาประกันอยู่จนถึงช่วงอายุที่กำหนด บริษัทประกันชีวิตก็จะจ่ายเงินตามจำนวนที่ระบุไว้ให้แก่ผู้เอาประกันภัยเช่นกัน

1.3. ประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ (Endowment/Saving Insurance)

เป็นประกันชีวิตแบบหนึ่งซึ่งบริษัทประกันชีวิตตกลงว่าจะจ่ายเงินตามจำนวนที่ระบุไว้ให้แก่ผู้รับประโยชน์ หากผู้เอาประกันเสียชีวิตขณะที่กรมธรรม์ประกันชีวิตยังมีผลบังคับ หรือจ่ายเงินให้แก่ผู้เอาประกันภัยหากยังมีชีวิตอยู่จนสัญญาครบกำหนด โดยถือเป็นแบบประกันที่มีจุดเด่นเรื่องการสร้างวินัยในการออมเงิน และการได้รับผลตอบแทนตามอัตราที่กำหนดไว้ซึ่งจะมากกว่าเบี้ยประกันชีวิตที่เราจ่ายไป พร้อมทั้งได้รับความคุ้มครองชีวิต

1.4. ประกันชีวิตแบบบำนาญ (Annuity Insurance)

เป็นประกันชีวิตที่ออกแบบเพื่อตอบโจทย์คนที่จะถึงวัยเกษียณโดยเฉพาะ โดยผู้เอาประกันภัยจะต้องจ่ายเบี้ยประกันไปจนถึงอายุที่กำหนดในสัญญา และบริษัทประกันชีวิตจะจ่ายเงินจำนวนหนึ่งเป็นประจำให้กับผู้เอาประกันภัย นับตั้งแต่ผู้เอาประกันภัยเกษียณอายุ หรือมีอายุครบ 55 ปี หรือ 60 ปีเป็นต้นไปจนครบกำหนดสัญญา พร้อมให้ความคุ้มครองชีวิตควบคู่ไปด้วย หากผู้เอาประกันเสียชีวิต ผู้รับประโยชน์ก็จะได้รับเงินตามที่ระบุอยู่ในกรมธรรม์

2. ประกันชีวิตแบบพิเศษ แบ่งออกได้ 2 ประเภท

2.1. ประกันชีวิตควบการลงทุน (Unit Linked Insurance)

เป็นประกันที่ให้ความคุ้มครองชีวิต และให้โอกาสรับผลตอบแทนจากการลงทุนของผู้เอาประกันภัย โดยเบี้ยประกันที่จ่ายไปจะถูกแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนหนึ่งนำไปใช้เป็นค่าธรรมเนียมกรมธรรม์ต่างๆ และอีกส่วนหนึ่งจะนำไปลงทุน โดยในส่วนของการลงทุน ผู้เอาประกันภัยสามารถเลือกลงทุนในกองทุนรวมที่บริษัทประกันชีวิตคัดเลือกมาให้แล้ว

2.2. ประกันชีวิตผู้สูงอายุ

เป็นประกันสำหรับผู้สูงวัยที่อายุตั้งแต่ 50-70 ปี หรือตามที่บริษัทประกันกำหนด ซึ่งจะให้ความคุ้มครองการเสียชีวิตทั้งจากการเจ็บป่วยและอุบัติเหตุ สามารถทำได้โดยไม่ต้องตรวจหรือตอบคำถามสุขภาพ เหมาะกับผู้สูงอายุที่ต้องการส่งต่อมรดกให้ลูกหลาน หรือต้องการสร้างหลักประกันจากการทำประกันให้กับคนที่ยังอยู่

1. ประกันชีวิตแบบพื้นฐาน

1.1 ข้อดีของ ประกันชีวิตแบบชั่วระยะเวลา (Term Insurance) คือ เบี้ยประกันภัยไม่แพงเมื่อเทียบกับแบบอื่นๆ และให้ความคุ้มครองชีวิตสูงมากกว่าประกันชีวิตรูปแบบอื่น

1.2. ข้อดีของ ประกันชีวิตแบบตลอดชีพ (Whole Life Insurance) คือให้ความคุ้มครองชีวิตระยะยาว ครอบคลุมเกือบทั้งชีวิตของผู้เอาประกันภัย

1.3. ข้อดีของ ประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ (Endowment/Saving Insurance) คือได้รับเงินคืนรายปีตามจำนวนเงิน ภายใต้ข้อกำหนดและเงื่อนไขที่ระบุไว้กรมธรรม์ และเมื่อครบกำหนดสัญญาก็จะได้รับเงินก้อน แต่มีข้อเสียคือเบี้ยประกันภัยสูงกว่าแบบประกันอื่นๆ

1.4. ข้อดีของ ประกันชีวิตแบบบำนาญ (Annuities Insurance) คือมีเก็บเงินไว้ใช้ในยามเกษียณ เป็นการออมเพียงประเภทเดียวที่สามารถการันตีเงินคืนหลังเกษียณ และยังได้สิทธิทางภาษีด้วยการหักเป็นค่าลดหย่อนไม่เกิน 15% ของเงินได้ แต่ไม่เกิน 200,000 บาทต่อปี (ทั้งนี้เป็นไปตามเงื่อนไขของสรรพากร)

2. ประกันชีวิตแบบพิเศษ

2.1. ข้อดีของ ประกันชีวิตควบการลงทุน (Unit Linked Insurance) คือมีความยืดหยุ่นกว่าแบบประกันชีวิตทั่วไป สามารถกำหนดระยะเวลาจ่ายเบี้ย ลดเบี้ย หรือหยุดพักชำระเบี้ยได้ แต่ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของแต่ละแบบประกัน ข้อเสียคือไม่สามารถนำเงินในส่วนของเงินลงทุนไปหักลดหย่อนภาษีได้ แต่จะสามารถลดหย่อนภาษีได้เฉพาะในส่วนของเบี้ยที่เกี่ยวกับประกันชีวิตเท่านั้น และไม่เกิน 100,000 บาท (ทั้งนี้เป็นไปตามเงื่อนไขของสรรพากร)

2.2. ข้อดีของ ประกันชีวิตผู้สูงอายุ คือให้ความคุ้มครองการเสียชีวิตทั้งจากการเจ็บป่วยและอุบัติเหตุ สามารถทำได้โดยไม่ต้องตรวจหรือตอบคำถามสุขภาพ

1. ประกันชีวิตแบบพื้นฐาน

1.1 ประกันชีวิตแบบชั่วระยะเวลา (Term Insurance) เหมาะกับผู้ที่ต้องการความคุ้มครองชีวิตในระยะสั้น หรือช่วงระยะเวลาหนึ่ง รวมถึงผู้ที่ต้องการความคุ้มครองสูง แต่มีความสามารถในการชำระเบี้ยต่ำ และต้องการบริหารความเสี่ยง เพียงช่วงระยะสั้นๆ เท่านั้น เช่น ช่วงที่มีภาระหนี้สิน

1.2. ประกันชีวิตแบบตลอดชีพ (Whole Life Insurance) เหมาะกับ ผู้ที่เป็นหัวหน้าครอบครัว หรือเป็นเสาหลักของบ้าน เพื่อเป็นหลักประกันให้คนข้างหลัง ต้องการมีมรดกให้กับลูกหลาน หรือเงินก้อนให้กับลูกหลาน และผู้ที่ต้องการแนบสัญญาเพิ่มเติมการประกันสุขภาพที่มีระยะเวลาคุ้มครองยาวนานตลอดชีพ

1.3. ประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ (Endowment/Saving Insurance) เหมาะกับผู้ที่ต้องการลงทุนแต่ไม่อยากรับความเสี่ยงที่จะสูญเงินต้นไป (รับความเสี่ยงได้น้อย) ต้องการเก็บออมเงินไว้ใช้สำหรับเป้าหมายในอนาคต และต้องการความคุ้มครองชีวิตควบคู่ไปกับการออมเงิน

1.4. ประกันชีวิตแบบบำนาญ (Annuities Insurance) เหมาะกับผู้ที่ต้องการวางแผนเกษียณ อยากมีรายรับที่แน่นอนหลังเกษียณ เพื่อชดเชยรายได้ที่ขาดหายไป และมีเงินเป็นมรดกให้กับลูกหลานหากต้องจากไป

2. ประกันชีวิตแบบพิเศษ

2.1. ประกันชีวิตควบการลงทุน (Unit Linked Insurance) เหมาะกับผู้ที่มีความรู้ในเรื่องการลงทุน สามารถยอมรับความเสี่ยงได้ ตั้งเป้าออมเงินผ่านการทำประกัน โดยคาดหวังผลตอบแทนควบคู่กับความคุ้มครอง

2.2. ประกันชีวิตผู้สูงอายุ เหมาะกับผู้ที่ต้องการส่งต่อมรดกให้ลูกหลาน และต้องการสร้างหลักประกันจากการทำประกัน

วัยเด็ก

0-5 ปี: ร่างกายยังไม่มีภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงพอ มักจะเจ็บป่วยง่ายกว่าเด็กวัยอื่น ซึ่งเบี้ยประกันสุขภาพของเด็กวัย 0-5 ปีจะสูง และในวัยที่เริ่มวิ่งซน จนถึงวัยรุ่น จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุอยู่บ่อยๆ การทำประกันสุขภาพหรือประกันอุบัติเหตุจึงเป็นการแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล

0-20 ปี: เหมาะกับการทำประกันสุขภาพและประกันอุบัติเหตุมากกว่าประกันชีวิต เพราะเป็นวัยที่มีความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยและการเกิดอุบัติเหตุมากกว่าวัยอื่นๆ

วัยเริ่มทำงาน

21-30 ปี: ในช่วงนี้เป็นวัยเริ่มทำงาน เป็นวัยที่เหมาะกับการวางแผนการเงินเพื่อสร้างฐานะในอนาคต ในระยะนี้เป็นช่วงที่ต้องเริ่มจ่ายภาษี เพราะฉะนั้นประกันชีวิตควรเป็นแบบประกันที่สามารถช่วยประหยัดภาษีได้

วัยสร้างครอบครัวและมีบุตร

31-50 ปี:

เหมาะกับ ประกันชีวิตแบบตลอดชีพ หรือประกันชีวิตแบบชั่วระยะเวลาเพื่อลดความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ไม่คาดฝัน หรือการซื้อประกันชีวิตแนบสัญญาเพิ่มเติมคุ้มครองค่ารักษาพยาบาลรายวัน เพราะถ้าเกิดเหตุไม่คาดฝันที่ไม่สามารถทำงานหารายได้ สิ่งเหล่านี้จะมาลดภาระค่าใช้จ่ายต่างๆ ในช่วงเวลานั้น

วัยก่อนเกษียณ

51 ปีขึ้นไป:

หากไม่เคยมีประกันสุขภาพมาก่อน อาจจะเป็นเวลาที่เริ่มมองหาประกันสุขภาพทั้งค่ารักษาพยาบาล หรือคุ้มครองโรคร้ายแรง เพราะเมื่ออายุมากขึ้น ความเสี่ยงต่อโรคภัยไข้เจ็บก็มากขึ้นตามไปด้วย การทำประกันชีวิตที่ความคุ้มครองไม่สูงมากนักพ่วงประกันสุขภาพ จึงเป็นทางเลือกหนึ่งในการป้องกันความเสี่ยงนั้น

เบี้ยประกันชีวิตที่ทำให้ตัวเอง สามารถนำมาลดหย่อนภาษีได้สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท แต่ต้องมีระยะเวลาความคุ้มครอง 10 ปีขึ้นไป และกรณีที่มีการจ่ายเงินคืนทุกปีระหว่างสัญญา เงินที่ได้รับคืนต้องไม่เกิน 20% ของค่าเบี้ยประกันรายปี ตามการแจ้งสิทธิ์ลดหย่อนภาษีที่บริษัทประกันยื่นให้แก่กรมสรรพากร

ส่วนเบี้ยประกันชีวิตแบบบำนาญที่ทำให้ตัวเอง นำมาลดหย่อนภาษีได้สูงสุดไม่เกิน 200,000 บาท และไม่เกิน 15% ของเงินได้ที่ต้องเสียภาษี ทั้งนี้ หากไม่ได้ใช้สิทธิ์ลดหย่อนสำหรับประกันชีวิตทั่วไป สามารถนำเบี้ยประกันชีวิตแบบบำนาญไปใช้สิทธิ์ลดหย่อนรวมกับเบี้ยประกันชีวิตได้เพิ่มอีก 100,000 บาท กล่าวคือ ประกันชีวิตแบบบำนาญสามารถลดหย่อนได้สูงสุด 300,000 บาท (ทั้งนี้เป็นไปตามเงื่อนไขของสรรพากร)

ที่มา: กรมสรรพากร https://www.rd.go.th/557.html